قاعده وطرح زیرین مسجد در جمهوری اسلامی ایران، صورت مسجد امام حسن مجتبی فکوری مشهد چهار گوش داراهستند که متضمن تصور استحکام، استقرارو ایستایی بوده و نمودگار زمین میباشد، که در ابتدا به صورت مدور گنبد منتهی میگردد که دایره بوده و علامت عرش و قداست عوالم متعال میباشد.
این ساختار چهار گوش ودایره در مسجد اهل ایران، و نهایتاً ترفیع و سوق نگاه به نقطه پايان گنبد، مبین بزرگ اندیشه و تغییر و تحول نظام ومرتبه میباشد، یعنی گذار از زمین به اسمان و از نقض به کمال و از متناهی به لایتناهی، مناسبات متقابل فی مابین روحانیت فقیه فوقانی، که آدم مشتاق آن میباشد و زمین جسمانی که و در آن سکنی دارااست، اینگونه ذکر میگردد.
در آیگاه مسجد اهل ایران از خارج تا باطن میانسرای آن دارنده یک مقام بندی فضایی یا این که سلسله مراتب میباشد.
ابتدا یک فضای گشوده به اسم “واشـدگاه” یا این که “پیشگاه” مسجد میباشد که به پیشخان می پیوندند.
“پیشخان”، فضای کبیر جلوی سردر مسجد اهل رزرو مسجد امام حسن مجتبی فکوری مشهد ایران میباشد.
بعد”درگاه” مسجد یا این که به عبارتی فضای ذیل سردر میباشد که با یک”کنه”سرپوشیده میشود.
از درگاه که بگذریم به “هشت” یا این که “هشتی” و بعد به “دالان” می رسیم و این دالان مارا به “میانسرای” مسجد میرساند. در اکثری از مسجدها نمی اقتدار یک راست از هشتی به میانسرا رسید و می بایست از دو ” دالان ” در دو سوی آن سپری شد. بهاین سیرتکامل به فضای داخل مسجد احترام گذارده میشود.
در حالتیکه وضوخانه مساجد کشورایران در پیشگاه آن نباشد، در کنار دالان که هشتی را به میانسرا میرساند، مکان میگیرد.
اینک به میانسرا میرویم. در چهار نمای آن حیاط هایی در بین هر پهلو میبینیم که وسیع ترین آنها، ایوانی میباشد که در راستای محراب میباشد و به “مقصـوره” روش داراست. این تراس “پیشان” اسم داراست. گاه این حیاط به عبارتی مقصوره مسجد میگردد.
در بیشتر جاها، مقصوره دارنده یک گنبدخانه در پشت شبستان میباشد.
در کنار و در دو سوی گنبدخانه ها، گاه شبستان ردیف دار بوده که به آن “چهل ردیف” میگویند و یا این که “تنبی” بوده میباشد.
تنبی تالارهای کشیده و بی ردیف بوده که دیوارهای بلندی داشته گاه در کنار گنبدخانه، مکان ویژه ای به اسم “کناره” برای افرادی که همسایه و کناره نشین مسجد می شدند، ساخته می شدهاست.
کناره، محرابی ویژه خـودش داشته و مکان کوچکی آدرس مسجد امام حسن مجتبی فکوری مشهد بوده که با یک “دارآفرین” یا این که “نرده” از شبستان غیروابسته گردیدهاست.
در مساجد جمهوری اسلامی ایران خلال محراب اساسی، چند محراب در قسمت های دیگر آن و حتی روی ردیف ها با گچ یا این که سنگ مطرح ترین تراس مسجد به شبستان رو به قبله منش مییابد.
به این سیرتکامل راستای محراب و قبله از نمای میانسرای مسجد تماما پرنور میباشد.
در بعضا مساجد کشور ایران که شبستانی میباشد و گنبد ندارد، محراب در شیستان چهلستونی مکان میگیرد.
قاعده وطرح زیرین مسجد در جمهوری اسلامی ایران، صورت مسجد امام حسن مجتبی فکوری مشهد چهار گوش داراهستند که متضمن تصور استحکام، استقرارو ایستایی بوده و نمودگار زمین میباشد، که در ابتدا به صورت مدور گنبد منتهی میگردد که دایره بوده و علامت عرش و قداست عوالم متعال میباشد.
این ساختار چهار گوش ودایره در مسجد اهل ایران، و نهایتاً ترفیع و سوق نگاه به نقطه پايان گنبد، مبین بزرگ اندیشه و تغییر و تحول نظام ومرتبه میباشد، یعنی گذار از زمین به اسمان و از نقض به کمال و از متناهی به لایتناهی، مناسبات متقابل فی مابین روحانیت فقیه فوقانی، که آدم مشتاق آن میباشد و زمین جسمانی که و در آن سکنی دارااست، اینگونه ذکر میگردد.
در آیگاه مسجد اهل ایران از خارج تا باطن میانسرای آن دارنده یک مقام بندی فضایی یا این که سلسله مراتب میباشد.
ابتدا یک فضای گشوده به اسم “واشـدگاه” یا این که “پیشگاه” مسجد میباشد که به پیشخان می پیوندند.
“پیشخان”، فضای کبیر جلوی سردر مسجد اهل رزرو مسجد امام حسن مجتبی فکوری مشهد ایران میباشد.
بعد”درگاه” مسجد یا این که به عبارتی فضای ذیل سردر میباشد که با یک”کنه”سرپوشیده میشود.
از درگاه که بگذریم به “هشت” یا این که “هشتی” و بعد به “دالان” می رسیم و این دالان مارا به “میانسرای” مسجد میرساند. در اکثری از مسجدها نمی اقتدار یک راست از هشتی به میانسرا رسید و می بایست از دو ” دالان ” در دو سوی آن سپری شد. بهاین سیرتکامل به فضای داخل مسجد احترام گذارده میشود.
در حالتیکه وضوخانه مساجد کشورایران در پیشگاه آن نباشد، در کنار دالان که هشتی را به میانسرا میرساند، مکان میگیرد.
اینک به میانسرا میرویم. در چهار نمای آن حیاط هایی در بین هر پهلو میبینیم که وسیع ترین آنها، ایوانی میباشد که در راستای محراب میباشد و به “مقصـوره” روش داراست. این تراس “پیشان” اسم داراست. گاه این حیاط به عبارتی مقصوره مسجد میگردد.
در بیشتر جاها، مقصوره دارنده یک گنبدخانه در پشت شبستان میباشد.
در کنار و در دو سوی گنبدخانه ها، گاه شبستان ردیف دار بوده که به آن “چهل ردیف” میگویند و یا این که “تنبی” بوده میباشد.
تنبی تالارهای کشیده و بی ردیف بوده که دیوارهای بلندی داشته گاه در کنار گنبدخانه، مکان ویژه ای به اسم “کناره” برای افرادی که همسایه و کناره نشین مسجد می شدند، ساخته می شدهاست.
کناره، محرابی ویژه خـودش داشته و مکان کوچکی آدرس مسجد امام حسن مجتبی فکوری مشهد بوده که با یک “دارآفرین” یا این که “نرده” از شبستان غیروابسته گردیدهاست.
در مساجد جمهوری اسلامی ایران خلال محراب اساسی، چند محراب در قسمت های دیگر آن و حتی روی ردیف ها با گچ یا این که سنگ مطرح ترین تراس مسجد به شبستان رو به قبله منش مییابد.
به این سیرتکامل راستای محراب و قبله از نمای میانسرای مسجد تماما پرنور میباشد.
در بعضا مساجد کشور ایران که شبستانی میباشد و گنبد ندارد، محراب در شیستان چهلستونی مکان میگیرد.